Hər millətin tarixində elə günlər var ki, onlar yalnız bir tarixə möhür vurmaqla qalmır, həm də yeni bir dövrün başlanğıcını xəbər verir. 22 iyul 1875-ci il – məhz belə bir gündür. Bu tarixdə böyük maarifçi,vətənpərvər ziyalı Həsən bəy Zərdabi “Əkinçi” adını verdiyi bir qəzet çap etdirdi. Görünüşdə adi bir nəşr idi. Amma əslində bu qəzetin ilk nömrəsi Azərbaycanın milli düşüncə, ictimai oyanış və milli mətbuat tarixində bir inqilab idi. O dövrdə xalqın maarifə, xəbər almağa, gerçəkliyi anlamaya olan ehtiyacı “Əkinçi” ilə qarşılandı.
“Əkinçi” – sadə xalqın səsi , aydınların ruhu
“Əkinçi” cəmi 56 nömrə çıxdı. Amma bu 56 nömrə, minlərlə qəlbin gözünü açdı. Çünki bu qəzet xalqın dilində, xalqın dərdindən yazırdı. Cəhalətə qarşı bir maarif savaşının ön cəbhəsində idi. Ziyalılar “Əkinçi”yə fikir tribunası kimi baxırdı, sadə insanlar isə bu qəzetdə özlərini, öz gündəlik qayğılarını görürdülər. Ona görə də “Əkinçi” qısa müddətdə xalqın qəzeti oldu.
Həsən bəy Zərdabi demişdi:
“Əgər xalq maariflənmirsə, əgər xalq öz dilində yazıb-oxumursa, deməli, o xalq hələ azaddan, gələcəkdən, tərəqqidən uzaqdır.”
Mətbuat – ictimai düşüncənin mühərriki
Bəli, mətbuat təkcə xəbər verən orqan deyil. Mətbuat – xalqın düşünən beynidir, danışan dilidir, yazan qələmidir. Əsrlər boyunca Azərbaycan mətbuatı bu müqəddəs missiyanı şərəflə yerinə yetirib. Hər dövrün öz qəhrəman qələm sahibləri olub – repressiya illərində susmayanlar, 1990-cı ilin qanlı yanvarında gerçəkləri hayqıranlar,44 günlük Vətən müharibəsində səngərdəki əsgər qədər informasiya cəbhəsində savaşan jurnalistlər idi.
Heydər Əliyev və milli mətbuat: prinsiplər və etimad
Müstəqil Azərbaycan mətbuatının formalaşması və inkişafı yolunda Ulu Öndər Heydər Əliyevin misilsiz xidmətləri var. O, dəfələrlə bəyan edirdi ki, azad mətbuat olmadan azad cəmiyyət ola bilməz. Onun tarixi fikirlərindən biri bu gün də aktuallığını qoruyur:
“Söz və mətbuat azadlığı – demokratik cəmiyyətin əsas şərtidir. Biz bu prinsipi qoruyuruq və qoruyacağıq.”
1998-ci ildə Ulu Öndərin fərmanı ilə Azərbaycanda mətbuata senzura ləğv olundu. Bu, cəmiyyətin siyasi və ictimai inkişafında əhəmiyyətli dönüş nöqtəsi idi. Jurnalistika yalnız rəsmi informasiya yayıcısı olmaqdan çıxıb, ictimai rəyə təsir edən güclü bir qüvvəyə çevrildi.
İlham Əliyev dövründə media – sabitlik və inkişaf strategiyası
Bu gün Azərbaycan mətbuatı Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə sürətli və davamlı inkişaf yolundadır. O, müasir medianın gücünü və məsuliyyətini dərindən anlayaraq bu sahəyə daim diqqət və qayğı göstərir. Prezidentin fikrincə:
“Media azad olmalı, amma məsuliyyətli və milli maraqlara xidmət edən olmalıdır. Bu, inkişaf edən cəmiyyətin əsas tələblərindəndir.”
İlham Əliyev mətbuat işçilərinin fəaliyyətini yüksək qiymətləndirir və onları daim ruhlandırır. Bu il Milli Mətbuat Günü münasibətilə ünvanladığı təbrik mesajında Prezident media nümayəndələrinin cəmiyyətin maariflənməsində, şəffaflığın təminində, dövlətçiliyin qorunmasında mühüm rol oynadığını vurğulayıb. O, jurnalistləri "milli maraqların keşikçiləri" adlandırıb və bu, əslində dövlətlə medianın strateji birliyinin ən bariz göstəricisidir.
Azərbaycan mətbuatı qlobal informasiya məkanında
Bu gün Azərbaycan mətbuatı yalnız yerli deyil , qlobal informasiya şəbəkəsinin də bir parçasıdır. Ölkə jurnalistləri beynəlxalq müstəvidə Azərbaycan həqiqətlərini çatdırmaq üçün yorulmadan çalışırlar. 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycan jurnalistləri dünyaya yalnız xəbərlər yox, ədalət, haqq və Zəfər daşıdılar. Bu, informasiya savaşında böyük uğur idi.
150 illik tarixi ilə qürurlanan Azərbaycan mətbuatı
2020-ci ildə Azərbaycan mətbuatının 150 illik yubileyi ölkə miqyasında təntənə ilə qeyd olundu. Dövlət başçısının sərəncamı ilə yubiley tədbirləri keçirildi, media qurumları təltif olundu, jurnalistlərə mənzillər verildi, layihələrə maliyyə dəstəyi ayrıldı. Bu, həm də bir etimad göstəricisi idi – dövlət mətbuata inanır, onunla birgə çalışır.
İnternet qəzetçiliyi və rəqəmsal dövrün çağırışları
Zaman dəyişib, texnologiyalar dəyişib, mətbuat da dəyişib. Bu gün xəbəri çap mətbuatından əvvəl sosial media verir, onlayn portallar yayır. Rəqəmsal dövr Azərbaycan mətbuatının qarşısına yeni vəzifələr qoyur – sürətli olmaq, dəqiq olmaq, dezinformasiyaya qarşı durmaq. İnternet qəzetçiliyi artıq medianın əsas qolu kimi formalaşıb. Bu sahədə peşəkarlığın və etik standartların qorunması, ictimai maraqların müdafiəsi prioritetə çevrilib.
Fədakar Azərbaycan jurnalisti – səngərsiz əsgər
Azərbaycan jurnalisti – bu peşənin daşıyıcısı – bir fədakardır. O, müharibədə cəbhədə, pandemiyada xəstəxanada, zəlzələdə dağıntıların içində, amma hər zaman gerçəyi cəmiyyətə çatdırmaq üçün mübarizədədir. Onun silahı – qələmidir. O, əsgər kimi səngərdə olmasa da, informasiya savaşının ön xəttindədir.
Azərbaycan–Türkiyə media əməkdaşlığı – iki qardaş ölkənin informasiya ittifaqı.
Son illərdə Azərbaycan və Türkiyə arasında media sahəsində münasibətlər daha da strateji xarakter alıb. Ortaq informasiya platformaları, təcrübə mübadiləsi, jurnalistlərin birgə layihələrdə iştirakı – bütün bunlar bu əməkdaşlığın uğurla inkişaf etdiyini göstərir. Xüsusilə informasiya təhlükəsizliyi və qərəzli xarici mediaya qarşı birgə fəaliyyət bu əməkdaşlığın önəmli cəhətlərindəndir.
22 iyul – Milli Mətbuat Günü təkcə bayram deyil, həm də xatırlamaq, düşünmək və gələcək üçün plan qurmaq günüdür. Həsən bəy Zərdabidən başlayan yol bu gün informasiya cəmiyyətinin yeni üfüqlərində davam edir. Və bu yolun yolçuları – Azərbaycan jurnalistləri – gələcəyin azad, güclü və vicdanlı cəmiyyətinin qurulmasında daim ön sırada olacaqlar.

Aygün Mirzəyeva
Bakı şəhər 69 saylı tam orta məktəbin müəllimi