Qarabağda, Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi ərazilərdəki erməni separatçı silahlı dəstələri tərəfindən yenidən təxribat törədildi. Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin yaydığı məlumata görə, mayın 28-i axşam saatlarında Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi Azərbaycan ərazisindəki qeyri-qanuni erməni silahlı dəstəsinin üzvləri tərəfindən ordumuzun Ağdam rayonu istiqamətində yerləşən mövqeləri müxtəlif çaplı atıcı silahlardan atəşə tutulub. Bildirilib ki, qeyd olunan istiqamətdə yerləşən bölmələrimiz tərəfindən adekvat cavab tədbirləri görülüb.
Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanması istiqamətində intensiv danışıqların getdiyi vaxtda belə təxribatın törədilməsi bir çox suallar yaradır. Ekspertlər hesab edirlər ki, Prezident İlham Əliyevin mayın 28-də Laçında rayon ictimaiyyəti ilə görüşündəki çıxışında separatçılara yönəlik xəbərdarlıqlar Xankəndidəki qeyri-qanuni silahlıların isterikasını artırıb. Ciddi xəbərdarlıqdan təşvişə düşən separatçılar təxribata əl atmağa başlayıblar.
Qeyd edək ki, İ.Əliyev Qarabağın qeyri-qanuni silahlı dəstələrdən, separatçı ünsürlərdən təmizlənəcəyinin mesajını verdi və qondarma qurumun yaşamayacağını ciddi şəkildə bildirdi. Ölkə başçısı separatçılara heç kəsin kömək edə bilməyəcəyi mesajını bir daha xatırlatdı.
Hərbi ekspert, ehtiyyatda olan polkovnik Üzeyir Cəfərov da hesab edir ki, son atəşkəs pozuntusu Prezidentin qondarma quruma xəbərdarlığı ilə bağlıdır. DİA.AZ-ın məlumatına görə, ekspert AYNA-nın suallarını cavablandırarkən qeyd edib ki, Prezident Laçında separatçılara ciddi mesajlar verdi:
- Azərbaycanın birinci şəxsinin dilindən separatçıların heç bir şansının qalmadığı elan olundu. Qarabağda erməni silahlılarının atəşi də bu mesajlarla bağlıdır. Bu ünsürlər anlayırlar ki, onlar üçün çənbər daralıb. Yəqin ki, separatçılarla bağlı Bakı ciddi qərarını verəcək. Onlar anlayırlar ki, cinayətlərinə görə cavab verəcəklər. Vəziyyətlərinin ciddiliyini başa düşürlər, yaxalarını qurtarmaq üçün belə təxribatlara əl atırlar.
Eyni zamanda, Kişinyovda liderlərin görüşü gözlənilir. Bəlli qüvvələr, xüsusən də Rusiya orada hansısa ciddi qərarın alına bilməməsi üçün hamilik etdiyi separatçılara təxribat törətmə əmri verib. Rusiya belə mesaj verir ki, bölgədə varlar, separatçılar üzərində təsirləri hələ də, mövcuddur.
Bütün hallarda, hesab edirəm ki, Azərbaycan səbir nümayiş etdirməməlidir. Prezident separatçılarla bağlı Azərbaycanın konkret mövqeyini açıq şəkildə bildirdi, bunun davamı gətirilməlidir.
- Davamı nə olmalıdır?
- Separatçılara Qarabağdan çıxmaq üçün ciddi şəkildə konkret vaxt verilməlidir. Elan olunmalıdır ki, Qarabağdakı qanunsuz silahlı birləşmələr məsələn, iyun ayının 15-dək silahlarını təhvil verməli və ərazimizdən dərhal rədd olmalıdırlar. Onlara qarşı humanist ritorikaya son qoyulmalıdır. Cənab Prezident Laçındakı çıxışı zamanı humanistcəsinə çağırışını etdi. İndi görək separatçılar bu çağırışa əməl edəcəklərmi?! Düzünü deyim ki, mən onların könüllü olaraq Qarabağdan gedəcəklərinə inanmıram. Ələxüsus da özləri getmək istəsələr də ağaları onlara imkan verməyəcək kimi görünür və bu baxımdan, təxribatlara əl atacaqları gözlənilir. Ona görə də Bakı separatçılara qısa zaman verməli, tələbə uyğun şəkildə Qarabağdan çıxmasalar, antiterror əməliyyatına başlamalıdır.
- Sizcə, antiterror əməliyyatı qaçılmazdır?
- Təbii ki, antiterror əməliyyatı qaçılmazdır. Çünki separatçıların davranışı bunu şərtləndirir. Təbii ki, əməliyyatın nə zaman olacağını demək çətindir, bunu ölkə rəhbəri bilir. Amma bütün proseslər antiterror əməliyyatına aparır. Çünki düşünmürəm ki, Arutunyan, Vardanyan kimi ünsürlər Qarabağı könüllü tərk edəcəklər. Onlar çalışacaqlar ki, öz havadarları vasitəsilə “dövlət-dövlət” oyununa davam etsinlər, sülhlə bağlı razılıqların əldə olunmasına maneə yaratsınlar. Fikir verin, sonuncu Moskva görüşündə hər şeydən danışıldı, amma Üçtərəfli Birgə Bəyanatın 4-cü bəndindən – qanunsuz erməni silahlı birləşmələrinin Qarabağdan çıxarılmasından danışılmadı. Bu onu göstərir ki, Rusiya oradan silahlıların çıxarılmasında maraqlı deyil, separatçılara da çıxmamaq, zaman-zaman təxribatlar törətmək göstərişi verib. Amma Moskva və Xankəndidəki ünsürlər məqsədlərinə nail ola bilməyəcəklər. Bunu anladıqları üçün dünən Ağdamdakı mövqelərimiz atəşə tutuldu. Bütün bunlara antiterror əməliyyatı ilə bitəcək. Azərbaycan məcburiyyət qarşısında qalıb bu addımı atacaq.
- Görünən odur ki, separatçıların qızışması, gərginliyin artması Rusiya ssenarisi əsasında gedir. Sizcə, Moskva gərginlikdə niyə maraqlıdır?
- Rusiyanın məqsədi bəllidir. Birincisi, Moskva istəmir ki, separatçılarla bağlı status-kvo dəyişsin. Rusiya sülhməramlı adlandırdığı kontingentinin Qarabağda uzunmüddətli qalmasını, separatçıların “dövlət-dövlət” oyununu davam etdirməsini, bu vasitə ilə Bakıya təzyiq rıçaqını saxlamasını istəyir. İkincisi, Kişinyov görüşü də Moskvanı ciddi narahat edir. Belə fikirlər güclüdür ki, Bakı ilə İrəvan Kişinyovda ciddi razılıq əldə olunacaq. Azərbaycanın Fransadakı səfiri bəyan etdi ki, Kişinyovda sülhlə bağlı çərçivə sənədinin imzalanması gözlənilir. Bu, Rusiyanı ciddi narahat edir. Moskvadakı görüş nə Kremlin, nə də İrəvanın istəyinə uyğun olmadı. Bu, Rusiyanı dərindən qıcıqlandırır. Danışıqların dalana dirənməsi, uzanması üçün üçün separatçıların təxribat törətməsi lazım idi. Kremldən Xankəndidəki terrorçulara əmr gəldi və onlar Ağdamı atəşə tutdular. Dediyim kimi, antiterror qaçılmaz görünür.
Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanması istiqamətində intensiv danışıqların getdiyi vaxtda belə təxribatın törədilməsi bir çox suallar yaradır. Ekspertlər hesab edirlər ki, Prezident İlham Əliyevin mayın 28-də Laçında rayon ictimaiyyəti ilə görüşündəki çıxışında separatçılara yönəlik xəbərdarlıqlar Xankəndidəki qeyri-qanuni silahlıların isterikasını artırıb. Ciddi xəbərdarlıqdan təşvişə düşən separatçılar təxribata əl atmağa başlayıblar.
Qeyd edək ki, İ.Əliyev Qarabağın qeyri-qanuni silahlı dəstələrdən, separatçı ünsürlərdən təmizlənəcəyinin mesajını verdi və qondarma qurumun yaşamayacağını ciddi şəkildə bildirdi. Ölkə başçısı separatçılara heç kəsin kömək edə bilməyəcəyi mesajını bir daha xatırlatdı.
Hərbi ekspert, ehtiyyatda olan polkovnik Üzeyir Cəfərov da hesab edir ki, son atəşkəs pozuntusu Prezidentin qondarma quruma xəbərdarlığı ilə bağlıdır. DİA.AZ-ın məlumatına görə, ekspert AYNA-nın suallarını cavablandırarkən qeyd edib ki, Prezident Laçında separatçılara ciddi mesajlar verdi:
- Azərbaycanın birinci şəxsinin dilindən separatçıların heç bir şansının qalmadığı elan olundu. Qarabağda erməni silahlılarının atəşi də bu mesajlarla bağlıdır. Bu ünsürlər anlayırlar ki, onlar üçün çənbər daralıb. Yəqin ki, separatçılarla bağlı Bakı ciddi qərarını verəcək. Onlar anlayırlar ki, cinayətlərinə görə cavab verəcəklər. Vəziyyətlərinin ciddiliyini başa düşürlər, yaxalarını qurtarmaq üçün belə təxribatlara əl atırlar.
Eyni zamanda, Kişinyovda liderlərin görüşü gözlənilir. Bəlli qüvvələr, xüsusən də Rusiya orada hansısa ciddi qərarın alına bilməməsi üçün hamilik etdiyi separatçılara təxribat törətmə əmri verib. Rusiya belə mesaj verir ki, bölgədə varlar, separatçılar üzərində təsirləri hələ də, mövcuddur.
Bütün hallarda, hesab edirəm ki, Azərbaycan səbir nümayiş etdirməməlidir. Prezident separatçılarla bağlı Azərbaycanın konkret mövqeyini açıq şəkildə bildirdi, bunun davamı gətirilməlidir.
- Davamı nə olmalıdır?
- Separatçılara Qarabağdan çıxmaq üçün ciddi şəkildə konkret vaxt verilməlidir. Elan olunmalıdır ki, Qarabağdakı qanunsuz silahlı birləşmələr məsələn, iyun ayının 15-dək silahlarını təhvil verməli və ərazimizdən dərhal rədd olmalıdırlar. Onlara qarşı humanist ritorikaya son qoyulmalıdır. Cənab Prezident Laçındakı çıxışı zamanı humanistcəsinə çağırışını etdi. İndi görək separatçılar bu çağırışa əməl edəcəklərmi?! Düzünü deyim ki, mən onların könüllü olaraq Qarabağdan gedəcəklərinə inanmıram. Ələxüsus da özləri getmək istəsələr də ağaları onlara imkan verməyəcək kimi görünür və bu baxımdan, təxribatlara əl atacaqları gözlənilir. Ona görə də Bakı separatçılara qısa zaman verməli, tələbə uyğun şəkildə Qarabağdan çıxmasalar, antiterror əməliyyatına başlamalıdır.
- Sizcə, antiterror əməliyyatı qaçılmazdır?
- Təbii ki, antiterror əməliyyatı qaçılmazdır. Çünki separatçıların davranışı bunu şərtləndirir. Təbii ki, əməliyyatın nə zaman olacağını demək çətindir, bunu ölkə rəhbəri bilir. Amma bütün proseslər antiterror əməliyyatına aparır. Çünki düşünmürəm ki, Arutunyan, Vardanyan kimi ünsürlər Qarabağı könüllü tərk edəcəklər. Onlar çalışacaqlar ki, öz havadarları vasitəsilə “dövlət-dövlət” oyununa davam etsinlər, sülhlə bağlı razılıqların əldə olunmasına maneə yaratsınlar. Fikir verin, sonuncu Moskva görüşündə hər şeydən danışıldı, amma Üçtərəfli Birgə Bəyanatın 4-cü bəndindən – qanunsuz erməni silahlı birləşmələrinin Qarabağdan çıxarılmasından danışılmadı. Bu onu göstərir ki, Rusiya oradan silahlıların çıxarılmasında maraqlı deyil, separatçılara da çıxmamaq, zaman-zaman təxribatlar törətmək göstərişi verib. Amma Moskva və Xankəndidəki ünsürlər məqsədlərinə nail ola bilməyəcəklər. Bunu anladıqları üçün dünən Ağdamdakı mövqelərimiz atəşə tutuldu. Bütün bunlara antiterror əməliyyatı ilə bitəcək. Azərbaycan məcburiyyət qarşısında qalıb bu addımı atacaq.
- Görünən odur ki, separatçıların qızışması, gərginliyin artması Rusiya ssenarisi əsasında gedir. Sizcə, Moskva gərginlikdə niyə maraqlıdır?
- Rusiyanın məqsədi bəllidir. Birincisi, Moskva istəmir ki, separatçılarla bağlı status-kvo dəyişsin. Rusiya sülhməramlı adlandırdığı kontingentinin Qarabağda uzunmüddətli qalmasını, separatçıların “dövlət-dövlət” oyununu davam etdirməsini, bu vasitə ilə Bakıya təzyiq rıçaqını saxlamasını istəyir. İkincisi, Kişinyov görüşü də Moskvanı ciddi narahat edir. Belə fikirlər güclüdür ki, Bakı ilə İrəvan Kişinyovda ciddi razılıq əldə olunacaq. Azərbaycanın Fransadakı səfiri bəyan etdi ki, Kişinyovda sülhlə bağlı çərçivə sənədinin imzalanması gözlənilir. Bu, Rusiyanı ciddi narahat edir. Moskvadakı görüş nə Kremlin, nə də İrəvanın istəyinə uyğun olmadı. Bu, Rusiyanı dərindən qıcıqlandırır. Danışıqların dalana dirənməsi, uzanması üçün üçün separatçıların təxribat törətməsi lazım idi. Kremldən Xankəndidəki terrorçulara əmr gəldi və onlar Ağdamı atəşə tutdular. Dediyim kimi, antiterror qaçılmaz görünür.