ABŞ hökuməti onun ələ keçirilməsi üçün lazımi informasiyanı verəcək şəxsə 5 milyon dollar mükafat təyin edibİŞİD lideri Əbubəkr əl-Bağdadi öz yerinə xələfini təyin edib. Bəzi məlumatlara görə, Bağdadi 2018-ci ildə Suriyanın Deyr əz-Zor vilayətində hərbi əməliyyatlar zamanı ağır yaralanıb, bədəninin bir hissəsi iflic olub. Bu səbəbdən də İŞİD lideri öz xələfini müəyyən edib. Bu, İraq türkmənlərindən olan Abdullah Qardaşdır.
Bağdadinin fərmanına əsasən, İŞİD lideri ölərsə, o zaman Abdullah Qardaş avtomatik olaraq İŞİD-in yeni lideri olacaq. Mənbələrin bildirdiyinə görə, Qardaş “Əl-Qaidə”nin liderlərindən olub, həmçinin İraqda Buka həbsxanasında zindan həyatı yaşayıb.
Türkmən əsilli Abdullah Qardaş 1976-cı ildə İraqın Mosul vilayətinə bağlı türkmən şəhəri olan Telaferdə dünyaya gəlib. Əsl adı Əmir Məhəmməd Səid əl-Mövladır. Qardaş Mosul Universitetində ilahiyyat təhsili alıb. Din dərsləri deyib. Bu səbəbdən də “ustaz”, yəni ərəbcə müəllim kimi ləqəbi alıb. Daha sonra İraqda qurulan “Əl-Qaidə”nin yerli qanadına qoşulub və burada 2000-ci illərin əvvəllərində İŞİD-in gələcək lideri ilə həbsxanada tanış olub. Onun atasının Mosul məscidlərindən birinin imamı olduğu bildirilir.
“Əl Qaidə” terror təşkilatında fəaliyyət göstərmiş Qardaş sonralar İŞİD lideri Bağdadinin müavini Əbu Əlaa əl-Əfrinin adamı olub. İŞİD 2014-cü ildə İraqın Mosul şəhərini ələ keçirəndə Bağdadini təbrik edən ilk şəxs məhz Qardaş olub. 2016-cı ildə əl-Əfri həlak olduqdan sonra Abdulla Qardaş İŞİD liderinin “sağ əli”nə çevrilib.
İraq kəşfiyyatının rəsmiləri Qardaşı amansız terrorçu kimi xarakterizə edirlər. Eyni zamanda o da iddia olunur ki, bəzi İŞİD liderləri Qardaşı qorxaq, döyüş meydanından qaçan adam adlandırır. Ancaq ərəb mətbuatı Qardaşı küçə müharibələrinin əsas komandirlərindən biri adlandırır.
ABŞ hökuməti Abdullah Qardaşın ələ keçirilməsi üçün lazımi informasiyanı verəcək şəxsə 5 milyon dollar mükafat təyin edib. Abdullah Qardaş terrorçu fəaliyyətləri, eləcə də İraqda yezidi kürdlərə qarşı qətliamlara haqq qazandırmaq, İraq və Suriya bir sıra terror aktlarına rəhbərlik etməkdə ittiham edir.Abdullah Qardaşın Məhəmməd Səid adlı oğlu və hazırda Türkiyədə yaşadığı güman edilən Adil Məhəmməd Səid adlı qardaşı var.
Bir sıra ekspertlərə görə isə Bağdadi Qardaşı özünə dəstək qazanmaq və ona qarşı olacaq tənqidləri azaltmaq üçün varis elan edib. Çünki 4 ildən çoxdur ardıcıl olaraq məğlubiyyət yaşayan İŞİD liderinin nüfuzu sürətlə azalır. Lakin Bağdadinin xələfinin səlahiyyətləri xeyli dərəcədə məhduddur. Belə ki, Bağdadi Qardaşa yalnız İraqda- hansı ki, İŞİD hazırda orada yalnız kiçik qruplarla itirilmiş ərazilərini geri almaq adına müqavimət göstərir – silahlı mübarizə, təhsil, kənd təsərrüfatı kimi sahələri tapşırıb. Digər tərəfdən, Qardaş yerli iraqlı olduğu üçün onun gəlmələrlə münasibətlərində ciddi soyuqluq var. Onun əsas dəstəkçiləri yerli iraqlılardır. Bəlkə də Bağdadi məhz ağır məğlubiyyət daşıyan iraqlı terrorçuları öz yanında saxlamaq üçün türkmən əsilli Abdullah Qardaşa “stavka” edib.
Xatırladaq ki, bu il aprelin 29-da İŞİD lideri Əbu Bəkr əl-Bağdadinin 5 illik fasilədən sonra videosu yayılıb. Bundan əvvəl Bağdadi sonuncu dəfə 2014-cü ilin iyulunda görünüb. 2014-cü il iyunun 29-da Mosulda qədim məsciddə xütbə oxuyaraq xilafət elan edən İŞİD lideri sonrakı illərdə görünməmişdi. Ötən müddətdə isə Bağdadinin 5 dəfə “öldü” xəbəri yayılıb.
Ancaq bundan sonra internetdə Bağdadinin əllərini tərpətdiyi, sənədləri çeşidlədiyi, tək əlinin göstərdiyi barmağı ilə tövhid əlaməti təsvir etdiyi videolar ortaya çıxdı. Ancaq sonuncu videoda diqqət çəkən məqam İŞİD liderinin əvvəlki kimi hərəkət etməməsi, davamçıları qarşısında dayanmadığı, yerdə oturması idi. Analitiklər terrorçunun dəri rəngindəki bir dəyişikliyi də qeyd edirlər – onun çox qırmızı üzü var, lakin qeyri-adi ağ əlləri var. Buna görə də bir sıra terror ekspertləri Bağdadinin ağır yaralı olduğu, hətta ayaq üstə gəzmək imkanında olmadığını bildirirlər.
İraq kəşfiyyatının məlumatına görə, Bağdadi hazırda Suriyadadır. Hazırda İŞİD liderini ona sadiq qalan üzvləri qoruyurlar. Ekstremistlərin liderinin əsas vəzifəsi təşkilat sıralarında parçalanmanın qarşısını almaq, həmçinin casuslarla mübarizədir.Xatırladaq ki, 2014-cü ildə İraqın ikinci böyük şəhəri Mosulu işğal etdikdən sonra İŞİD lideri Mosulun min ildən çox yaşı olan qədim məscidində xütbə oxuyaraq “İslam Dövləti”, xilafət elan edib. Bundan sonra isə o görünməyib. Ötən müddətdə 5 dəfə “öldü” xəbəri yayılan Bağdadi sağ qalmağı bacarıb. Bundan əvvəl isə onun öz yerinə iki dəfə “təyinat” olub.
Birinci dəfə 2014-cü ilin noyabrında İŞİD liderinin ölüm xəbərinin yayılmasından sonra Qərb mətbuatında Səddam Camal adlı İŞİD üzvünün qruplaşmanın yeni lideri seçilməsi haqqında xəbər yayılıb. Hətta mətbuatda Səddamın keçmiş narkotik alverçisi olduğu xəbərləri də yayılıb. Ancaq bu məlumat təsdiqini tapmayıb.
2015-ci ilin yayında isə növbəti dəfə İŞİD-in yeni liderinin seçilməsi xəbəri yayılıb. Həmin vaxt Əbu Ala əl-Afri ləqəbli, əsl adı isə Əbdürrəhman Mustafa əş-Şeyxlar olan şəxsin İŞİD-in yeni lideri elan olunduğu bildirilirdi.
Daha sonra məlum oldu ki, əl-Afri ləqəbli şəxsin əsl adı Mustafa Kaddodur. Mustafa Kaddo və ya əl-Afri Telafer şəhərində orta məktəbdə ilahiyyat dərsi deyib, eyni zamanda Telafer bazar meydanında məsciddə moizələr edib. Daha sonra “Əl-Qaidə”yə qoşulan əl-Afri sonradan İŞİD liderinin ən yaxın adamına çevrilmişdi. Ancaq əl-Afrinin İŞİD lideri seçilməsi xəbəri də təsdiqlənmədi, o, Bağdadinin əsas yardımçılarından biri kimi fəaliyyət göstərdi.
Bu mənada İŞİD liderinin yeni varisinin də diqqət yayındırmaq və təşkilat daxilində dəstək qazanmaq üçün seçildiyini demək olar.
K.Rövşənoğlu / Yeni Müsavat
