“Bakalavrlara vaxtından əvvəl ali təhsili başa vurmaq icazəsi veriləcək”.
“Ali təhsil haqqında” qanun layihəsinin ilkin versiyasında qeyd olunur ki, ali təhsilin ikinci səviyyəsini təşkil edən bakalavriat səviyyəsinin və ya onun ekvivalentinin təhsil proqramlarını tədris edən akademik heyət Ali Təhsil Kvalifikasiyalarının Təsnifat Standartının (ATKTS) 3-cü və 4-cü səviyyələri üzrə müvafiq kvalifikasiyaya malik olmalıdır. Buna uyğun olaraq bakalavriat kvalifikasiyalarının 3 dərəcə üzrə - müvafiq ixtisas sahəsi üzrə bakalavriat dərəcəsi, müvafiq ixtisas sahəsi üzrə elm əsaslı bakalavriat dərəcəsi və müvafiq ixtisas üzrə biznesin idarəedilməsi üzrə bakalavriat dərəcəsi - olacağı bildirilir.
Təhsil eksperti Kamran Əsədov “Ölkə.Az”a açıqlamasında sözügedən qanun layihəsini şərh edib. O, bakalavriat dərcələrinin mahiyyətindən və faydasından bəhs edib:
“Artıq ali təhsil haqqında qanun layihəsinin müzakirəsi gedir. Bu, ali təhsilin idarə edilməsi, eyni zamanda əmək bazarının tələbinə cavab verən kadr hazırlığı istiqamətində mühüm yenilikləri özündə əks etdirir. Etiraf edək ki, bu gün Azərbaycan ali təhsil müsəssisələrinnin idarə edilməsi ilə bağlı maddi-texniki bazası ilə bağlı müəyyən çatışmazlıqlar var. Eyni zamanda kredit sayları da ciddi şəkildə problemə gətirib çıxarır. Belə ki, Azərbaycan ali təhsil müəssisələrini bitirmiş şəxslər Avropaya gedən zaman burada müəyyən qədər uyğunsuzluqlar yaranır. Həm ixtisasların adı ilə bağlı, həm də tədris yükü ilə bağlı müəyyən problemlər ortaya çıxır. Hesab edirəm ki, ali təhsil müəssisəsinin bakalavr pilləsi ilə bağlı qanunda edilən dəyişiklik müsbət bir addımdır. Çünki ali təhsil müəssisələrində elə ixtisaslar var ki, onların birbaşa peşəyönümlü olduğunu nəzərə almaq lazımdır. Məsələn, istehsalatda birbaşa mühəndislik ixtisasları - cihazqayırma, elektrik mühəndisliyi, neft qaz mühəndisliyi və yaxud birbaşa elmi tədqiqat predmeti olmayan ixtisaslar var ki, onlar üçün 240 saata ehtiyac yoxdur. Qısa müddətdə yəni 3 il ərzində bunun bitirilməsi mümkündür. İrəli sürülən dəyişikliyin mahiyyəti də bundan ibarətdir ki, özündə elmi tədqiqat əks etdirməyən ixtisaslar üzrə tədris daha qısa müddətdə ərzində həyata keçirilə bilər. Digər tərəfdən bizim, biznes ixtisasları və s. var ki, onların da birbaşa ayrıca ixtisasına ehtiyac var”.
K.Əsədov bildirib ki, ölkəmizdə müxtəlif ixtisaslar üzrə kredit sayı, dərs saatı, qiymətləndirmə standartlarının və s. eyni olması düzgün yanaşma deyil:
“Bu gün Azərbaycanın ali təhsil müəssisələrində 300-dən çox ixtisas üzrə kadr hazırlanır və onların hamısının müddəti, kredit sayı, dərs saatı, qiymətləndirmə standartları və meyarları eynidir. Amma hər bir ixtisas individual yanaşma tələb edir. Məhz dəyişikliyin mahiyyəti də bundan ibarətdir ki, hər bir ixtisasa öz istiqaməti üzrə fərqli yanaşılacaq. Misal üçün, bakalavrda 3 istiqamət üzrə magistraturada isə bu yanaşma daha çox istiqamətdədir. Yəni bakalavrlara semestrdə icazə verilən həcmdə kredit yükünü daha çox götürüb vaxtından əvvəl ali təhsili başa vurmaq icazəsi veriləcək. Bu da olduqca müsbət bir addımdır. Bundan sonra birinci növbədə azərbaycanlı gənclər təhsillərinin müəyyən pillələrində Avropaya transfer edə biləcəklər və Azərbaycan diplomlarının dünyada tanınması istiqamətində irəliləyiş olacaq. Eyni zamanda Azərbaycan 2005-ci ildən qoşulduğu konvensiyanın tələblərini də yerinə yetirmiş olacaq. Bu dəyişikliklər təhsilimizin dünyaya inteqrasiya istiqamətində olduğu kimi ixtisasyönümlü kadrların hazırlığı üçün da mühüm əhəmiyyət kəsb edir”.
Billurə Yunus
“Ali təhsil haqqında” qanun layihəsinin ilkin versiyasında qeyd olunur ki, ali təhsilin ikinci səviyyəsini təşkil edən bakalavriat səviyyəsinin və ya onun ekvivalentinin təhsil proqramlarını tədris edən akademik heyət Ali Təhsil Kvalifikasiyalarının Təsnifat Standartının (ATKTS) 3-cü və 4-cü səviyyələri üzrə müvafiq kvalifikasiyaya malik olmalıdır. Buna uyğun olaraq bakalavriat kvalifikasiyalarının 3 dərəcə üzrə - müvafiq ixtisas sahəsi üzrə bakalavriat dərəcəsi, müvafiq ixtisas sahəsi üzrə elm əsaslı bakalavriat dərəcəsi və müvafiq ixtisas üzrə biznesin idarəedilməsi üzrə bakalavriat dərəcəsi - olacağı bildirilir.
Təhsil eksperti Kamran Əsədov “Ölkə.Az”a açıqlamasında sözügedən qanun layihəsini şərh edib. O, bakalavriat dərcələrinin mahiyyətindən və faydasından bəhs edib:
“Artıq ali təhsil haqqında qanun layihəsinin müzakirəsi gedir. Bu, ali təhsilin idarə edilməsi, eyni zamanda əmək bazarının tələbinə cavab verən kadr hazırlığı istiqamətində mühüm yenilikləri özündə əks etdirir. Etiraf edək ki, bu gün Azərbaycan ali təhsil müsəssisələrinnin idarə edilməsi ilə bağlı maddi-texniki bazası ilə bağlı müəyyən çatışmazlıqlar var. Eyni zamanda kredit sayları da ciddi şəkildə problemə gətirib çıxarır. Belə ki, Azərbaycan ali təhsil müəssisələrini bitirmiş şəxslər Avropaya gedən zaman burada müəyyən qədər uyğunsuzluqlar yaranır. Həm ixtisasların adı ilə bağlı, həm də tədris yükü ilə bağlı müəyyən problemlər ortaya çıxır. Hesab edirəm ki, ali təhsil müəssisəsinin bakalavr pilləsi ilə bağlı qanunda edilən dəyişiklik müsbət bir addımdır. Çünki ali təhsil müəssisələrində elə ixtisaslar var ki, onların birbaşa peşəyönümlü olduğunu nəzərə almaq lazımdır. Məsələn, istehsalatda birbaşa mühəndislik ixtisasları - cihazqayırma, elektrik mühəndisliyi, neft qaz mühəndisliyi və yaxud birbaşa elmi tədqiqat predmeti olmayan ixtisaslar var ki, onlar üçün 240 saata ehtiyac yoxdur. Qısa müddətdə yəni 3 il ərzində bunun bitirilməsi mümkündür. İrəli sürülən dəyişikliyin mahiyyəti də bundan ibarətdir ki, özündə elmi tədqiqat əks etdirməyən ixtisaslar üzrə tədris daha qısa müddətdə ərzində həyata keçirilə bilər. Digər tərəfdən bizim, biznes ixtisasları və s. var ki, onların da birbaşa ayrıca ixtisasına ehtiyac var”.
K.Əsədov bildirib ki, ölkəmizdə müxtəlif ixtisaslar üzrə kredit sayı, dərs saatı, qiymətləndirmə standartlarının və s. eyni olması düzgün yanaşma deyil:
“Bu gün Azərbaycanın ali təhsil müəssisələrində 300-dən çox ixtisas üzrə kadr hazırlanır və onların hamısının müddəti, kredit sayı, dərs saatı, qiymətləndirmə standartları və meyarları eynidir. Amma hər bir ixtisas individual yanaşma tələb edir. Məhz dəyişikliyin mahiyyəti də bundan ibarətdir ki, hər bir ixtisasa öz istiqaməti üzrə fərqli yanaşılacaq. Misal üçün, bakalavrda 3 istiqamət üzrə magistraturada isə bu yanaşma daha çox istiqamətdədir. Yəni bakalavrlara semestrdə icazə verilən həcmdə kredit yükünü daha çox götürüb vaxtından əvvəl ali təhsili başa vurmaq icazəsi veriləcək. Bu da olduqca müsbət bir addımdır. Bundan sonra birinci növbədə azərbaycanlı gənclər təhsillərinin müəyyən pillələrində Avropaya transfer edə biləcəklər və Azərbaycan diplomlarının dünyada tanınması istiqamətində irəliləyiş olacaq. Eyni zamanda Azərbaycan 2005-ci ildən qoşulduğu konvensiyanın tələblərini də yerinə yetirmiş olacaq. Bu dəyişikliklər təhsilimizin dünyaya inteqrasiya istiqamətində olduğu kimi ixtisasyönümlü kadrların hazırlığı üçün da mühüm əhəmiyyət kəsb edir”.
Billurə Yunus