Neçə illərdir ki, orta məktəblərdə dərs proqramının, dərs yükünün ağırlığı və dərs vəsaitlərindəki səhvlər cəmiyyətdə, həmçinin Milli Məclisdə ciddi müzakirə predmeti olsa da, Təhsil Nazirliyi tərəfindən səslənən problemlərin həlli istiqamətində nəticəli addımlar atılmır.
Məsələ ilə bağlı Milli Məclisin Elm və təhsil komitəsinin üzvü, millət vəkili Sona Əliyevaya müraciət etdik.
Məsələ ilə bağlı “Ölkə.Az”a müsahibəsində Sona Əliyeva bildirib ki, bu məsələ ilə bağlı cəmiyyətə düzgün olmayan fikirlər çatdırılır:
“Təhsil Nazirliyi valdeynlərə və şagirdlərə dəftər, qələm və bu kimi ləvazimatlardan başqa hər hansı dərs kitabını, iş dəftəri, test və ya digər dərs vəsaiti almağı tövsiyyə etmir. Buna ehtiyac da yoxdur. Çünki nazirlik özü şagirdləri bu dərs vəsaitləri ilə təmin edir. Bu əlavə dərs vəsaitlərinin alınması məktəblərdəki ibtidai sinif müəllimləri tərəfindən həyata keçirilir. Ona görə də bu məsələ Təhsil Nazirliyinin üzərinə qoyulmamalıdır”.
- Necə yəni müəllimlər edir? Məgər dərs cədvəlini müəllim hazırlayır? Cədvəl nazirlik tərəfindən hazırlanmırmı? Dərs proqramı nazirlik tərəfindən müəyyən edilmirmi?
- Məktəblərdə şagirdlərin 6 saat dərsi olur və onlar üçün maksimum 6 kitab və buna uyğun dəftər tələb olunur. Təhsil Nazirliyi də deyir ki, cədvələ uyğun kitabını və dəftərinı götür, get məktəbə... Daha demir ki, əlavə test, iş dəftəri və sairəni yığ çantana... Daşımağa da gücün çatmasın. Bunu müəllimlər edir. Baxın, biz mətkəbdə oxuyanda belə şeylər var idimi? Yox!.
- Ümumiyyətlə sovet təhsil sistemi ilə indiki təhsil sistemi tamamilə fərqli sistemlərdir. O zaman dərs proqramları və dərs yükü bu qədər ağır deyildi.
- Düz..
- Gəlin etiraf edək ki, bu gün xüsusən də ibtidai siniflərdə dərs proqramı və dərs yükü həddən artıq ağırdır. Uşaqlar proqramı qavramaqda çətinlik çəkirlər.Bunu necə aradan qaldırmaq olar?
- Mən də tədris proqramındakı kurikulumların nisbətən çətin olduğunu qəbul edirəm. Artıq kurikulumun tətbiqi ilə ilk mərhələ bu il 11-ci siniflərdə başa çatır. Ona görə də hazırda Təhsil nazirliyində yeni kurikulumlar üzərində iş gedir. Bu kurikulumlar nə qədər asanlaşacaq və ya asanlaşmayacaq deyə bilmərəm. Amma iş gedir. Hesab edirəm ki, bu 10 il ərzindəki çatışmazlıqlar, problemlər yeni kurikulumların hazırlanmasında öz əksini tapacaq. Əgər problemlər olacaqsa, onlarla bağlı yenidən fikir bildiriləcək.
Mən də o fikirlər razıyam ki, bu gün ibtidai siniflərin dərs proqramı və yükündə ağırlıq var. Ancaq 5-ci sinifdən yuxarılarda elə də ağır deyil.
- Sizcə birinci və ikinci sinfə qrammatikanın tədrisi nə dərəcədə məntiqəuyğundur?
- Belə şikayətlər daha çox ibtidai təhsillə bağlıdır. Yuxarı siniflərlə bağlı belə şikayətlər çox azdır. Olanda da bəzən riyaziyyat fənni ilə bağlı olur. Hətta elə olub ki, özüm də həmin məsələnin həllində çətinlik çəkmişəm. Ona görə də bu məsələlər davamlı olaraq Təhsil nazirliyinin diqqətinə çatdırılmalıdır. Bunlarla bağlı geniş komissiya yaradılsın və komissiya bütün şikayətləri nəzərdə keçirsin.
- Bəs dərs vəsaitlərinin keyfiyyəti necə?
- Hesab edirəm ki, dərsliklərin çap keyfiyyəti barədə elə də ciddi problem yoxdur. Normaldır.
- Bəs dərsliklərdəki səhvlər barədə nə deyə bilərsiniz. Bu məsələ vaxtaşırı sosial şəbəkələrdə faktlarla göstərilir, ancaq nəticəsi yoxdur?
-Bəli, bu səhvlər var və hamı tərəfindən qəbul olunur. Nazirlik həmin səhvləri növbəti çap zamanı aradan qaldırmağa çalışır. Ümumiyyətlə orta məktəb dərsliklərində səhvlər sovet dönəmindən var və bu problem bu gün də davam edir. Bunun üçün geniş komissiya yaradılmalı və aidiyyatı qurumlardan bura peşəkarlar daxil edilməlidir. Bura hətta müəllimlər də dəvət edilməlidir. Onlar dərslikləri dəfələrlə yoxlayıb çapa göndərməlidirlər. Çünki kitab elə bir şeydir ki, şagird orada nə oxuyursa, onu həqiqət kimi qəbul edir. Bu problem aradam qaldırılmalıdır.
Məsələ ilə bağlı Milli Məclisin Elm və təhsil komitəsinin üzvü, millət vəkili Sona Əliyevaya müraciət etdik.
Məsələ ilə bağlı “Ölkə.Az”a müsahibəsində Sona Əliyeva bildirib ki, bu məsələ ilə bağlı cəmiyyətə düzgün olmayan fikirlər çatdırılır:
“Təhsil Nazirliyi valdeynlərə və şagirdlərə dəftər, qələm və bu kimi ləvazimatlardan başqa hər hansı dərs kitabını, iş dəftəri, test və ya digər dərs vəsaiti almağı tövsiyyə etmir. Buna ehtiyac da yoxdur. Çünki nazirlik özü şagirdləri bu dərs vəsaitləri ilə təmin edir. Bu əlavə dərs vəsaitlərinin alınması məktəblərdəki ibtidai sinif müəllimləri tərəfindən həyata keçirilir. Ona görə də bu məsələ Təhsil Nazirliyinin üzərinə qoyulmamalıdır”.
- Necə yəni müəllimlər edir? Məgər dərs cədvəlini müəllim hazırlayır? Cədvəl nazirlik tərəfindən hazırlanmırmı? Dərs proqramı nazirlik tərəfindən müəyyən edilmirmi?
- Məktəblərdə şagirdlərin 6 saat dərsi olur və onlar üçün maksimum 6 kitab və buna uyğun dəftər tələb olunur. Təhsil Nazirliyi də deyir ki, cədvələ uyğun kitabını və dəftərinı götür, get məktəbə... Daha demir ki, əlavə test, iş dəftəri və sairəni yığ çantana... Daşımağa da gücün çatmasın. Bunu müəllimlər edir. Baxın, biz mətkəbdə oxuyanda belə şeylər var idimi? Yox!.
- Ümumiyyətlə sovet təhsil sistemi ilə indiki təhsil sistemi tamamilə fərqli sistemlərdir. O zaman dərs proqramları və dərs yükü bu qədər ağır deyildi.
- Düz..
- Gəlin etiraf edək ki, bu gün xüsusən də ibtidai siniflərdə dərs proqramı və dərs yükü həddən artıq ağırdır. Uşaqlar proqramı qavramaqda çətinlik çəkirlər.Bunu necə aradan qaldırmaq olar?
- Mən də tədris proqramındakı kurikulumların nisbətən çətin olduğunu qəbul edirəm. Artıq kurikulumun tətbiqi ilə ilk mərhələ bu il 11-ci siniflərdə başa çatır. Ona görə də hazırda Təhsil nazirliyində yeni kurikulumlar üzərində iş gedir. Bu kurikulumlar nə qədər asanlaşacaq və ya asanlaşmayacaq deyə bilmərəm. Amma iş gedir. Hesab edirəm ki, bu 10 il ərzindəki çatışmazlıqlar, problemlər yeni kurikulumların hazırlanmasında öz əksini tapacaq. Əgər problemlər olacaqsa, onlarla bağlı yenidən fikir bildiriləcək.
Mən də o fikirlər razıyam ki, bu gün ibtidai siniflərin dərs proqramı və yükündə ağırlıq var. Ancaq 5-ci sinifdən yuxarılarda elə də ağır deyil.
- Sizcə birinci və ikinci sinfə qrammatikanın tədrisi nə dərəcədə məntiqəuyğundur?
- Belə şikayətlər daha çox ibtidai təhsillə bağlıdır. Yuxarı siniflərlə bağlı belə şikayətlər çox azdır. Olanda da bəzən riyaziyyat fənni ilə bağlı olur. Hətta elə olub ki, özüm də həmin məsələnin həllində çətinlik çəkmişəm. Ona görə də bu məsələlər davamlı olaraq Təhsil nazirliyinin diqqətinə çatdırılmalıdır. Bunlarla bağlı geniş komissiya yaradılsın və komissiya bütün şikayətləri nəzərdə keçirsin.
- Bəs dərs vəsaitlərinin keyfiyyəti necə?
- Hesab edirəm ki, dərsliklərin çap keyfiyyəti barədə elə də ciddi problem yoxdur. Normaldır.
- Bəs dərsliklərdəki səhvlər barədə nə deyə bilərsiniz. Bu məsələ vaxtaşırı sosial şəbəkələrdə faktlarla göstərilir, ancaq nəticəsi yoxdur?
-Bəli, bu səhvlər var və hamı tərəfindən qəbul olunur. Nazirlik həmin səhvləri növbəti çap zamanı aradan qaldırmağa çalışır. Ümumiyyətlə orta məktəb dərsliklərində səhvlər sovet dönəmindən var və bu problem bu gün də davam edir. Bunun üçün geniş komissiya yaradılmalı və aidiyyatı qurumlardan bura peşəkarlar daxil edilməlidir. Bura hətta müəllimlər də dəvət edilməlidir. Onlar dərslikləri dəfələrlə yoxlayıb çapa göndərməlidirlər. Çünki kitab elə bir şeydir ki, şagird orada nə oxuyursa, onu həqiqət kimi qəbul edir. Bu problem aradam qaldırılmalıdır.