“ABŞ-da Cənubi Qafqazda yeni regional formatın yaradılmasında maraqlıdır. O şərtlə ki, bu əməkdaşlıq formatı ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədr ölkələrinin paralel iştirakı ilə yaradılsın”. Bunu “news.am”a müsahibəsində beynəlxalq ekspert Suren Sərkisyan ABŞ və Türkiyə prezidentlərinin G20 sammitində keçirilən görüşünü şərh edərkən bildirib.
Onun sözlərinə görə, Ağ Evin bəyanatında qeyd olunub ki, iki ölkə liderləri digər məsələlərlə yanaşı, “Cənubi Qafqazda diplomatik səyləri” müzakirə ediblər.
“Ağ Evin bəyanatından əlavə, Ərdoğan daha geniş formada açıqlama verərək bölgəmizdə sülhün bərqərar olması üçün istifadə edilə biləcək formatları da müzakirə etdiklərini söyləyib. Son zamanlar Cənubi Qafqaz ölkələri və İran, Türkiyə, Rusiyanı əhatə edən 3+3 formatı və ya ABŞ və Aİ-nin də daxil olduğu 3+3+2 formatı geniş müzakirə olunur. İndi hansı formatın müzakirə edildiyini söyləmək çətindir, amma hesab edirəm ki, ABŞ da belə bir formatın yaradılmasında maraqlıdır, lakin Ağ Ev bölgədəki proseslərdə iştirak etmək üçün ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədr ölkələrin də iştirakını istəyir”, - o bildirib.
ABŞ-ın dolayı yolla Türkiyə vasitəsilə regiona təsir göstərməyə çalışması versiyasından danışan Sərkisyan qeyd edib ki, Vaşinqton bunu əsasən Gürcüstan vasitəsilə etməyə çalışacaq: “ABŞ bu məsələdə strateji müttəfiqi Gürcüstanla işləyir. Bunu Pentaqonun rəhbərinin Gürcüstana son səfəri və qəbul olunmuş birgə bəyanatlar sübut edir. ABŞ təklif olunan 3+3 formatından kənarda qalsa belə, Gürcüstan və Türkiyə vasitəsilə prosesə müəyyən təsir göstərməyə çalışacaqlar”.
"ABŞ Türkiyənin Cənubi Qafqazda artan təsirini və onun ekspansionist meyillərini tanıyırmı" sualına cavabında ekspert qeyd edib ki, Vaşinqton Türkiyəni mühüm regional güc hesab edir.
“Birləşmiş Ştatlar da Türkiyəni strateji müttəfiq hesab edir, bu gün münasibətlər yaxşı səviyyədə olmasa da, Türkiyənin bir gün NATO-ya qayıdacağını anlayır və təbii ki, həm yumşaq gücdən, həm də sanksiyalardan istifadə edərək bu istiqamətdə çalışır”, - Sarkisyan bildirib.
Ərdoğanın Fransa prezidenti Emanuel Makronla Cənubi Qafqazdakı mövcud vəziyyəti və regional formatın yaradılmasını müzakirə etməsinə gəldikdə Sərkisyan deyib ki, Fransa həmsədr formatında təkcə özünü deyil, həm də Avropa İttifaqını təmsil edir: “Aİ-nin də müəyyən təsiri var, bu formatda Fransa təmsilçiliyi vasitəsilə baş verənlər haqqında məlumat var. Fransa, xüsusən də Böyük Britaniya Aİ-dən çıxdıqdan sonra daha fəal oyunçuya çevrilib və müəyyən mənada hazırda Aİ-nin lokomotivlərindən biridir, ona görə də bu prosesdə Aİ-nin iştirakı vacibdir”, - deyə ekspert bildirib.
Ermənistanın məsələyə mövqeyinə gəldikdə ekspert bildirib ki, Ermənistan bu formatla böyük mənada razılaşıb: “İrəvan hesab edir ki, bu formatda iştirak Ermənistanın maraqlarına cavab verir və onların heç bir qeyd-şərti yoxdur. Yenə deyirəm, formatın necə formalaşacağı tam bəlli deyil, çünki ortada müxtəlif təkliflər var idi.
Burada əsas məsələ hansı ölkənin nə istəyindən getmir, söhbət bizim regionda həqiqətən nə baş verdiyindən gedir və bu, vacib məsələdir. Açığı, Türkiyə müharibədən sonra bölgədə müəyyən nüfuz qazandı, İranın da ciddi təsirə malik olduğu göz qabağındadır, çünki ən azı onun qoşunları İran-Azərbaycan sərhədində yerləşir. Bunlar regionda qüvvələr balansının dəyişməsindən xəbər verən faktlardır və o, bir sıra nəticələri və yeni reallıqları ilə artıq əvvəlki kimi ola bilməz.
Rusiya regional fövqəldövlət olmaqla bu reallıqları nəzərə almalıdır: 5 il əvvəl Türkiyə indiki Türkiyədən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənirdi və Rusiya bunu bizim regionda ciddi çağırış və rəqib kimi görür”, - Sarkisyan bildirib.
